Rob van Vuure: Patty weet raad

Mede dankzij internet is de hulprubriek zo goed als verdwenen uit de vrouwenbladen. Alleen Patty Brard houdt het genre nog in ere. En doet dat ont-zet-tend goed.

De beroemdste rubriek van de 20ste eeuw stond vanaf 1938 in vrouwenblad Margriet. Verliefd op zwager? Man wat stilletjes? Margriet weet raad. En als Margriet het niet wist, wist Lieve Lita het wel, in Libelle. Libelle en Margriet boden steun en troost, de lezeressen konden er met hun problemen terecht. Er was nog geen internet, er waren nog geen voorlichtingsboeken, en stel je voor dat je zomaar met je moeder of vriendin over die rare jeuk zou beginnen.

Je wachtte op je vrouwenblad, dinsdagmorgen op de deurmat. En als jouw probleem die week niet werd behandeld, dan wachtte je nog een week. Dan nog maar een weekje pijn – Lieve Lita had het blijkbaar erg druk. Maar nu is het 2017: na een paar muisklikken weet je dat het je galstenen moeten zijn. Bovendien wordt er veel meer dan vroeger ‘onder vriendinnen’ besproken. De functie van de vrouwenbladen is compleet veranderd, van onmisbaar (nieuwe groenten, de pil, zó ga je scheiden) naar onderhoudend (geniet van je vakantie, zo wordt je trouwdag een feest, veel bak-en breiplezier) naar ‘ik kan wel zonder’. Want een iPad heeft óók wel wat.

Stomste wat je als bladenmaker kunt doen

Ik was tussen 1980 en 2002 hoofdredacteur van vrouwenbladen (Libelle, Viva, Margriet) en had een Lieve Lita-team van twintig artsen en therapeuten ter beschikking. Al tijdens mijn hoofdredacteurschap werden de raadgeefrubrieken ingekort, soms zelfs vervangen, want lezeressen zochten hun raad op internet. Dat was met de tijd meegaan, hoorde ik in workshops. Maar wat men niet scherp zag: de rubrieken hadden nog een andere functie dan puur informeren. De lezeres werd serieus genomen en het blad profileerde zich als vriendin met troostende schouder. ‘Gelukkig, haar man praat ook niet’, ‘ook zij heeft een huilbaby’, ‘haar oudste zoon verdomt het ook op school’. Week in week uit geeft ze adviezen die hout snijden, serieus en inlevend. Het stomste wat je als bladenmaker kunt doen, is denken: hulptroepen zat daar op internet, weg met al die Lita’s. Ik zal ongetwijfeld ook stom zijn geweest. Je wilt soms laten zien dat je met je tijd meegaat, maar ik herinner me ook confrontaties met allerlei webredacties. ‘Nee, jullie gaan het niet overnemen.’ Badwater weg, oké, maar koester het kind!

Eén blad pakt het nog wekelijks op de oude manier aan: Weekend. In dat roddelblad staat de rubriek ‘Lieve Patty’. Patty Brard, inderdaad. Zij is in Weekend steun, troost en toeverlaat. En: ze doet dat ont-zet-tend goed. Al jaren vind ik haar imago (drank, drugs, klysma’s) onterecht. Ooit discussieerde ik met haar over bladen maken. Toen ik naar huis reed, dacht ik: verrek, wie van ons tweeën heeft er nou eigenlijk voor doorgeleerd? Ze was slim en goed.

Geweldige ‘ouderwetse’ vrouwenbladenrubriek

Ook als Lieve Patty geeft ze week in week uit adviezen die hout snijden, serieus en inlevend. Vooral seks- en relatieadviezen. Ze is eerlijk. Ze zegt gewoon: ‘Denk je niet te veel aan jezelf?’ Net als je als lezeres denkt ‘wat een idioot’, zegt Patty: ‘Wat een idioot.’ Ze is empathisch, maar kiest niet per se de kant van de ongeruste brievenschrijver. Ze zegt: ‘Troela, als je het zonder condoom hebt gedaan, moet je hier niet komen zeuren.’ Ze is niet truttig, zegt gewoon over seks: ‘Daar houden we van, ik ook, maar je kunt niet altijd krijgen wat je wilt.’ Ze is ‘onder ons’ over mannen: ‘We kennen ze toch?’ Dat komt uit Patty’s mond geloofwaardig over. Vraag: ‘Ik wil een kindje maar geen man, wat nu?’ Brard zet de (moderne) mogelijkheden op een rij. ‘Welke gezonde vrouw van 46 valt op 70-plus?’ Brard legt uit: 70 is het nieuwe 50. ‘Mijn vriend vindt seks in de auto onhandig, ik vind het te gek.’ Brard geeft toe dat het verdomd onhandig is, en kiest voor een middenweg. Een vrouw van 52 bekent dat ze met de 19-jarige vriend van haar dochter naar bed is geweest. Brard veegt de vloer met haar aan. ‘Ben je nou helemaal bedonderd!’

Neem de Weekend van onlangs. Je moet even langs Dave Roelvink, Patricia Paay en Barry Atsma die de afwas doet, maar dan ben je er. ‘Lieve Patty, de ouders van mijn vriendin weten niet dat ik hun schoondochter ben. Mijn vriendin wil dat graag zo houden. Volgens mij heeft haar moeder het allang door.’ Brard antwoordt: ‘Ruzie is zonde van de tijd en van de relatie, iedereen komt uit de kast wanneer zij/hij dat wil’, maar ‘je mag wel een beetje sturen en duwen’. ‘Lieve Patty, mijn man weigert mij oraal te bevredigen.’ Lezeres T. voegt eraan toe dat hij het vroeger wel deed, en dat zij het nog steeds bij hem doet. Lieve Patty vindt seksuele handelingen verrichten waar je geen zin in hebt een no-go. Ze schrijft: ‘Begin weer eens bij het begin, denk niet aan hoe het vroeger allemaal ging. Je schrijft: ‘Dat moet je voor elkaar overhebben’. Vind ik een raar uitgangspunt. Je zou het alleen moeten doen omdat jullie beiden er gek van vreugde van worden! Ga elkaar herontdekken zonder al die verplichte acties.’

Kortom: een geweldige ‘ouderwetse’ vrouwenbladenrubriek. Hartstikke serieus in een blad dat je verder helemaal niet serieus moet nemen. Slim om die twee pagina’s te handhaven, dwars tegen de tijdgeest in, met bovendien een verrassende Lita-casting. Oké, niet geschreven door een team van huisartsen. Oké, niet geschreven door Goedele of Dr. Phil, maar door een intelligente, streetwise huis-tuin-en-keukenpsycholoog.